Verslag van de reis naar Wit-Rusland en Tarasiki 27 – 28 mei 2019
Vooraf.
Het is dit jaar voor het eerst mogelijk om maximaal 30 dagen visumvrij Wit-Rusland te bezoeken mits je per vliegtuig via Minsk International Airport reist. De registratie blijft gehandhaafd. Je moet ook een document kunnen overleggen dat je voldoende verzekerd bent voor ziektekosten, tenminste
€ 10.000.
Dat gaan we dus doen. Het document komt voor mij van het VGZ en is, naar wens, in het Engels. Zoals vaker blijkt er hier weer een addertje onder het gras te zitten: op het vliegveld geen probleem, naar bij de registratie in Minsk kunnen ze geen Engels lezen en moeten we als oplossing een WR verzekering afsluiten. Volgend jaar maar meteen op het vliegveld doen?
Dit jaar reist mijn tweede kleindochter Emma mee. Ze wil volgend jaar verpleegkunde gaan studeren.
De eerste paar dagen besteden we onder leiding van Vladimir aan verkennen van Minsk en wat toeristische uitstapjes, o.a. naar het kasteel van Мір (Mir) en naar Нясвіжь (Njesvizj). Deze twee plaatsen horen bij dè bezienswaardigheden van Wit-Rusland. Heel interessant en de moeite van het bezoeken waard.
Op zaterdag bezoeken we met Emma Хатынь (Chatyn), een heel indrukwekkend monument over de 2e wereldoorlog.
Maandag – 27 mei.
Om 10.40 zijn we in het Dom Internat van Tarasiki. Vasilij staat ons al op te wachten. Onderweg heeft onze tolk, Ludmila Isajeva zich bij ons aangesloten.
We hebben een kort gesprek met de directeur Viktor. Ik leg hem uit dat Marga en ik eigenlijk tegelijk op dinsdag het gesprek met hem wilden, zoals trouwens via Vasilij was doorgegeven. We houden het nu bij een paar hoffelijkheden en persoonlijke puntjes.
Daarna met Vasilij de verlanglijst doorgenomen. De dingen die in onze vergadering als “dringend” (h)erkend zijn door Marga en Halina en ikzelf krijgen voorrang, hoe dan ook. Het ligt er ook een beetje aan hoe de wisselkoers is en of Vasilij niet een aantal dingen te duur ingeschat heeft. Na de lunch heeft Vasilij al een nieuwe versie van zijn lijst. We kijken even naar een potje voetbal van het team dat aan het oefenen is voor het Senicup-toernooi van a.s. zaterdag. Ze spelen goed!
Dan naar Borisow. Naar de bank om te wisselen. Dat moet bij twee banken omdat de ene na wisseling van het geld van de stichting niet genoeg meer in kas heeft.
Als we terug zijn in Tarasiki gaan we eerst een aantal posten bekijken om te weten wat, waar en waarvoor nodig – het gaat bijvoorbeeld over een kapotte deur (dames), een deur die er niet meer is, een paar kapotte ramen (hout verrot, dames en heren) en een kapotte vloer (ook hout verrot) die in gevaarlijke situatie oplevert voor de bewoners van die kamer (heren). En heel interessant: buiten het afgebakende deel van het Internat staat o.a. een opslagloods waar allerlei materiaal wordt bewaard. Tegen dit gebouw aan wil Vasilij graag een werkplaatsje bouwen voor 3 bewoners die een opleiding tot bouwvakker gevolgd hebben en nu aan de slag willen met hun kennis en vaardigheden. Een “eigen” werkplaats is natuurlijk een hele opsteker voor dit drietal!
Vasilij en ik kijken wat we kunnen met het gezamenlijke geld van de Stichting, Vladimir en mij – totaal 13.742,70 BYN. Er wordt door hem een nieuwe lijst gemaakt, die wel alle “goedgekeurde” posten bevat, maar te veel aangepast is. Na veel heen en weer gepraat en gereken komt er een lijst uit – versie 4 – die zeer acceptabel is en betaalbaar lijkt. Het meeste zullen we kunnen kopen.
Vasilij gaat thuis eten voor ons koken. Na het avondeten lopen we nog even buiten rond en kletsen her en der wat met bewoners. Dit gaat goed totdat de muggen ons bloed ruiken en massaal de aanval inzetten. Binnen de kortste keren loopt er nog nauwelijks iemand buiten.
Om 10.30 gaan we lekker slapen.
Dinsdag – 28 mei
Om 07.05 op en om 8 uur een stevig ontbijt van Vasilij. Hij heeft weer voor dubbele porties gezorgd, die wij natuurlijk niet op kunnen. Buiten worden we meteen door Angelina begroet. Ze heeft een pet op van Clair College. Gisteren heb ik al gezegd dat het waarschijnlijk om een Iers Universiteitscollege gaat en vandaag zie ik op de achterkant ineens An Clár staan. Dat kan dus niet missen: Iers.
Aandacht voor de muziekgroep Spiros
Om 9 uur vertrekken we richting Zjodina en Barysau voor inkopen. Dat gaat volgens verlanglijst versie 5. Een aantal grote dingen, zoals deuren worden besteld. Die deuren komen ze trouwens eerst nog opmeten, want ze worden op maat gemaakt en door de besteller zelf opgemeten, daar hebben ze geen vertrouwen in: ze willen ter plekke zelf meten en zien wat er nog eventueel aan obstakels is. Hetzelfde geldt voor de ramen.
Volgens onze berekeningen zullen we volgens lijst versie 5 zo’n BYN 588,50 tekort komen. Door van een paar spullen wat minder te kopen en een paar keer een lagere prijs loopt het verschil terug tot 40 roebel. Eén roebel is ongeveer 43 cent. Die 40 roebel tekort is snel opgelost met een briefje van 50 dat ik in mijn portemonnee vind. De winterschoenen slaan we over. Het is voorlopig nog geen winter. Vladimir zal het bedrag voor de schoenen eventueel voorschieten en wij betalen hem later terug.
We krijgen van Tarasiki door dat Marga om 11.00 aangekomen is, gebracht door Ina. Dat is gelukkig gelukt.
Wij zijn om 13.15 terug op Tarasiki.
Om 14.00 is er een vergadering voor het personeel. Daar wordt wat geheimzinnig over gedaan, maar Zjenja, de voorganger en voogd van een aantal bewoners, heeft me al toegefluisterd dat Viktor met pensioen gaat en dat een arts uit Barysau het stokje over gaat nemen. Een arts! Dat lijkt een goede zet. Ondertussen worden wij aan het eten gezet alsof we net 2 weken gevast hebben.
Als rond 3 uur de vergadering afgelopen is treedt een zanggroepje van Spiros op. Spiros is een organisatie van vrijwilligers die regelmatig alle tehuizen in de regio Minsk afgaan om bewoners die jarig zijn geweest te tracteren en een concert te geven van religieuze inslag.
Viktor Ivanovitsj komt met Vasilij ons vertellen over de vergadering en het beloofde gesprek met ons voeren. Afgezien van formaliteiten, die altijd bij zo’n gesprek een rol spelen, gaan wij (Marga en ik) al snel over naar het project dat wij in gang zouden willen zetten en waar al eerder via Vladimir contact over geweest is met Tarasiki: een muziekband. Marga vertelt vol vuur over wat zij gezien heeft aan haar zoon Steven toen die in de Alexanderband ging spelen, hoe enthousiast hij is, hoe enthousiast alle bandleden zijn, hoe zij opgetreden zijn met het kindercircus. Omdat er eerst volop afwijzing van Tarasiki-zijde was (geen plaats voor repetitie, geen plaats voor opslag, geen instructeur, geen instrumenten, geen spelers onder de bewoners) roep ik even het begin van de voetbalploeg in herinnering. Dat ging eerst ook wat moeizaam (geen spelers, geen grasmat, geen voetbalschoenen), maar wij hebben ze gisteren nog zien spelen (oefenpartijtje) en dat ging prima. Denk eens aan de uitwerking die hun deelname aan de Senicup heeft gehad voor henzelf, voor de andere bewoners, voor de bekendheid van het Dom Internat in Borisow en omgeving.
Intussen zijn twee medewerkers, Jana en Zjenja, binnengekomen. Zjenja vertelt dat hij vroeger een muziekopleiding gehad heeft en dat hij leraar en dirigent van een bandje zou kunnen zijn. Eerst zou hij dan weleens bij Internat 3 of 2 in Minsk zijn licht willen opsteken. Nou, daar kan ik wel de namen en telefoonnummers van de verantwoordelijken van hun band achterhalen en doorgeven.
En zo loopt het gesprek af, met voor de beoogde band een voorlopig positief resultaat.
Optreden van Spiros, met dansende bewoners
Spiros heeft intussen de zaal enthousiast gekregen: er wordt geklapt en gedanst in de zaal en op het podium. En als het afgelopen is gaat Vitaliya nog wat spulletjes uitdelen aan de dames (het zijn allemaal snuisterijen en vooral eenvoudige sieraden. Een heel verlegen vrouw drentelt achter de voordringers rond in de (bijna ijdele) hoop dat ze per ongeluk vooraan zal komen en dat er dan voor haar ook nog iets leuks is. Het lukt me haar aan de hand vooraan te krijgen en Vitaliya heeft voor haar ook nog iets. Wat is ze blij!
Maar als je niet oppast geldt ook hier het “recht” van de sterkste: wie lef heeft en vraagt krijgt, wie niet durft blijft zonder.
Woensdag – 29 mei
Om 8 uur weer ontbijt.
Daarna rondwandeling. In korpus 3 gekeken en in de wasserij en naaierij. De naaimachine die Margarita en ik een paar jaar geleden in Minsk gekocht hebben staat er werkeloos bij: hij doet het niet meer… Misschien zijn ze aan een nieuwe toe, eentje die sterker is en wat steviger?. Want als ze hier straks zelf de matrasbeschermers gaan maken, heb je een stevige machine nodig. Vasilij leidt ons ook een stuk buiten het afgesloten terrein rond. Daar waar vroeger de koeien van het Dom Internat liepen, staan nog een aantal gebouwen die bij het Dom Internat horen, o.a. de opslagloods waar het werkplaatsje bij komt voor de 3 bouwvakkers.
Daarna moeten de papieren in orde gemaakt worden. Dat is nog een hele klus: ze moeten in twee talen. Gelukkig is Ludmila erbij om de vertaling te regelen.
Een slotgesprek met Viktor. Hij gaat met pensioen, maar blijft werken. Zijn pensioen is zo klein dat je er amper of niet van leven kan. We nemen afscheid van hem en krijgen nog een stevige lunch.
Om 3 uur komt Vladimir ons ophalen. We vertrekken zonder Marga, die nog niet terug is.
Vladimir neemt Emma en mij mee voor een lange rit naar Grodno in het noordwesten van Wit-Rusland. Hij moet daar werken en ik ontmoet er Lena, die lang geleden een aantal keren mee gedaan heeft aan de scholenuitwisseling Eindhoven, Litouwen en Wit-Rusland.
Donderdag – 30 mei
Omdat het Hemelvaartsdag is gaan Lena, Emma en ik naar de kerk. De priester heeft voor ons af en toe een stuk Engels in zijn teksten en preek. Na de viering leidt hij ons nog een beetje rond in de gewelven onder de kerk, met oude kerkelijke kunstschatten. Er is zit een groep die de alpha-cursus volgt. Daar krijg ik de kans iets over Tarasiki (het eigenlijke doel van ons bezoek aan WR) te vertellen.
Op vrijdag krijgen we weer zo’n kans.
Lena geeft Engelse les aan de Volksuniversiteit van Grodno, de Universiteit van de Gouden Jaren. We hebben daar kennis gemaakt met haar leerlingen. Emma vertelt volop, vooral ook over haar bezoek aan Tarasiki. De leerlingen (op één na allemaal dames) luisteren heel aandachtig naar haar en Lena onderbreekt af en toe voor een toelichting. Een heel aangenaam bezoek..
Als we thuis zijn is er nog een grote verrassing: de foto’s de tijdens en na het lange gesprek gemaakt zijn, zijn samen met een toelichting in het Wit-Russisch on-line gezet.
Op vrijdagavond komen we om 19.30 weer in Minsk aan. Emma heeft intussen op de achterbank een gedicht geschreven over Tarasiki: in het Nederlands met een Engelse vertaling.
Tarasiki Tarasiki
Een hoofd vol gedachten A head full of thoughts
Maar niemand die ze uitspreekt But no words spoken
Elke dag hetzelfde Every day the same
Niemand die de cirkel doorbreekt A circle never broken
Geen bezit No possession
Toch zoveel te geven Yet so much to give
De dood in je hand Death in your hands
Maar kiezen voor het leven But you choose to live
Emma Pouwels
Maandag – 3 juni
Deze dag wordt gebruikt voor de administratieve afwikkeling van ons bezoek aan Tarasiki. De bonnetjes worden gecontroleerd en de schenkingsbrieven worden opgesteld, alles in het Russisch en het Engels.
Marga is al eerder teruggereisd en Emma en ik vliegen op woensdag terug naar huis.
Als Vladimir aan Emma vraagt wat voor haar de bijzonderste ervaring was van de afgelopen twee weken, antwoordt ze zonder aarzelen: het bezoek aan Tarasiki, want zo veel van de bewoners zijn zo open, zo eerlijk, zo zichzelf. En sommige ook heel erg lief!
En zo vertrokken we op woensdagochtend weer huiswaarts.